Blog: Gezonde ventilatie
Voor de luchtkwaliteit en de eigen gezondheid is het van belang om de luchtvochtigheid in huis tussen de 40% en 60% te houden waar mogelijk. De belangrijkste manier om de lucht waarin u leeft te zuiveren is ventilatie. In moderne luchtdichte woningen is dit nog belangrijker dan in tochtende oudere woningen. Grofweg zijn er vier soorten ventilatiesystemen te onderscheiden, zoals omschreven op onze website https://groenhart-houtskeletbouw.nl/kennisbank/ventilatiesystemen. Het belangrijkste onderscheid is echter te vinden tussen passieve en actieve ventilatie.
Voordelen van passieve ventilatie ten opzichte van (volledig) mechanische ventilatie:
- Energie: er hoeven geen ventilatoren te draaien en er is geen warmte terugwin installatie die elektriciteit nodig heeft.
- Directe controle: als u meer wilt ventileren zet u een extra raam open, bij minder doet u een raam dicht.
- Ongewenst geluid: een mechanische ventilatie maakt lawaai, natuurlijke ventilatie doorgaans niet.
- Kosten: geen mechanische ventilatie betekent geen onderhoud of reparaties aan een systeem dat bij aanschaf ook al geld kost.
Nadelen van passieve ventilatie ten opzichte van (volledig) mechanische ventilatie:
- Ventilatie apparatuur en eventuele installaties kosten dan wel een beetje elektriciteit, de waarde van goed geplaatste en correct afgestelde ventilatie verdient dit geld gemakkelijk terug vanwege de efficiënte omgang met temperatuur, vooral als er luchtdicht is gebouwd en gebruik wordt gemaakt van warmteterugwinning (WTW).
- Mechanische ventilatie neemt misschien een gevoel van directe controle weg, maar reguleert warmte, CO2 en vocht d.m.v. sensoren die veel accurater waarnemen dan een mens. Open ramen of roosters resulteren vaak in vervelende (of zelfs ziekmakende) tocht of ventileren te weinig als er geen wind is.
- Er zijn zeer stille mechanische ventilatiesystemen verkrijgbaar die in tegenstelling tot een raam niet klapperen in de wind of dicht kunnen slaan. Mocht een mechanische ventilatie wel hoorbaar geluid maken dan zijn daar geluidsdempers voor, hoewel een onderhoudsbeurt wellicht zal volstaan.
- Een mechanisch ventilatiesysteem kost geld, ook in aanschaf en onderhoud, maar een goed mechanisch systeem zorgt voor een optimale verversing van de lucht onafhankelijk van weer en voor de lange termijn.
De kosten
In onze ervaring kan een volledig mechanisch balansventilatiesysteem (type D) met WTW zo’n 88% van de warmte die normaliter verloren zou gaan hergebruiken. Aanbieders van deze installaties geven vaak een rendement van 90% of zelfs 95% aan. De standaard levensduur van een warmtewisselaar is vijftien jaar, net zo lang als de mechanische ventilatie unit zelf.
Ter illustratie gaan we uit van een vrijstaande woning met een gebruiksoppervlak van 205 m2 en een energiebehoefte van 6041 kWh (per jaar) voor verwarming, koeling en warm tapwater, voorzien van type D ventilatie en een WTW systeem. Als we het energiegebruik van deze woning opnieuw berekenen, maar met type C ventilatie (zonder WTW) dan komen we uit op 8692 kWh, een verschil van c.a. 43%. Die 2600 kWh aan besparing zou zo’n €1.000,- schelen per jaar als we uitgaan van €0,40 per kWh.
De WTW installatie kost gemiddeld €6.500,- inclusief plaatsing, filters kosten €50,- per jaar en onderhoud €125,- per jaar (bron: offerteadviseur). De balansventilatie zelf kost zo’n €3000,- maar kosten lopen erg uiteen afhankelijk van de plaatsing van de af-en toevoerbuizen. Elektriciteitsverbruik is eigenlijk niet in te schatten omdat die afhankelijk is van te veel variabelen, waaronder gewenste temperatuur, seizoenen, instellingen (ook qua CO2 en luchtvochtigheid), timers (b.v. een verminderde ventilatie wanneer er niemand thuis is) en de eventuele aanwezigheid van zonnepanelen. Wat wel met zekerheid te zeggen valt is dat het veel voordeliger is om gelijkstroom te gebruiken dan wisselstroom. De kosten zijn in dat geval haast verwaarloosbaar.
De eenmalige kosten van €9.500,- in dit voorbeeld zijn in 9,5 jaar terugverdiend, en dus ruim voor de vervangingsleeftijd van 15 jaar. Vanaf dat moment scheelt het bijna €900,- per jaar (na onderhoud, filters en elektriciteitsgebruik).
Houd er rekening mee dat uw situatie zal verschillen van de bovenstaande. Kosten en besparing zijn mede afhankelijk van de grootte van de woning, de ruimten die verwarmd moeten worden en de ingestelde binnentemperatuur. Daarbij zijn we hier uitgegaan van een luchtdichte woning.
Conclusie
Een (volledig) mechanische ventilatie is beter voor de gezondheid, maar kost geld in de aanschaf, in het gebruik en qua onderhoud en eventuele reparaties. Uiteindelijk wordt dit geld weer terugverdiend door de besparing van verwarmingskosten. Hoe hoger de prijs van elektriciteit en gas, hoe meer geld er wordt bespaard door warmte die niet opgewekt hoeft te worden. Het opwekken van warmte zal altijd vele malen meer energie kosten dan het laten draaien van een ventilatiesysteem, vooral als er sprake is van warmte terugwinning. Bovendien is het helemaal niet zeker dat de energieprijzen weer terug zullen zakken naar het ‘normale’ niveau waardoor energiebesparing belangrijk blijft.
Een gevoel van controle bij natuurlijke ventilatie is een illusie, want een mens heeft zonder sensoren geen idee hoe veel vocht, huisstofmijt, CO2 of VOC’s er in de lucht zitten. Zelfs voor de stoffen waar geen sensoren voor bestaan is een constante, stabiele luchtstroom beter dan een van wind en weer afhankelijke passieve ventilatie. Mocht u meer willen weten over de risico’s van slechte ventilatie, lees dan meer op onze website.